Süleyman Çelebi  /  Çeşni  Yazarın Diğer Yazıları  Dede Dünden Biraz Anlatsana (1)  Güzelliğini Beğenmeyene Güzelleşme Seansları  Lades, 1 Nisan ve Vahşi Avrupa   Gezi Anıları  Diyelim Ki Öldük  Dilin Afetleri  Camiler ve Din Görevlileri Haftası  Devlet Her Şeyimi Karşılasın  İnsan Bu; Su Misali  Namaz Kılanı Nasıl Tanırız?  Bitmeyen Sığınmacılar Tartışması  Gençlerimize Vermediklerimiz  Afganistan’ın Ağıtları Bitmiyor  Her Şeye Karşı Vefa Borcu  Yabancı Düşmanlığı, Muhtaçlara İmdat Olmak  Bunca Hain Nerden Çıkıyor?  Dünyanın Kenesi Olanlar  Bayram ve Sıla-i Rahim  Hatıralar Ne Kadar Önemli?  Sebiller ve Su Kuyusu  Çevremize Duyarlılık  Müslümanlık ve Dürüstlük  Akıl ve Akl-ı Selim Farkı  Seyahat ve Medenilik  Sahi Zekamızı İsraf Etmesek  Zamanın Önemi  İsrail Akıttığın Kanda Boğulasın  Ramazan’ın Can Damarı  İnfak Ayı Ramazan  İnanç ve İmanın Önemi  Ramazan Ayı  Yandık Ya Allah  Zayıflayan Değerlerimizden Cömertlik  Her Şeye Karşı Vefa Borcu  İkna Edilmiş Irgatlar  MİLLET DARBEYLE SAVAŞI ÖĞRENDİ  Doyumsuzlaşan insanlık  Suriye anıları  Mahrumiyetini çektiğimiz dostluk  Hayat bir aksi sedadır  Emekli oldun, artık öl...  24 saatte kaç şükür gerek?  Teknoloji tüm mahremiyetleri deşifre etti  2021’den beklentilerimiz  İman ve ikna  Allah’ın rızası  Yok olmamak için direniyoruz  İnsansız dünya ve Kapitalizm  Huzur vadeden ideolojileri çökerttik  Öğretmenler sistemi kilitledi  Akıl tutulması mı, akıl kilitlenmesi mi?  Camilerden mahrumiyeti hissetmek  Allah’ı dost edinmek  Merhamet teşkilatı ve hayri STK’lar  İmam Hatipler niçin var?  Acaba dinimiz mi bizi mağdur ediyor?  Katledilen Camilerimiz  Covid-19’un bize verdiği ağır cezalar  Sorumluluklarımız ve oturulan koltuklar  Ben öğretmen olsaydım  Kritik sorular!  Balkan gezisinden değerlendirmeler  Balkan gezisinden değerlendirmeler  Bir güzel yorulan kuşak  Yoklukla ve varlıkla sınavımız  Dumura uğrayan değerlerimiz ve Kurban  Doğada, doğal yaşamak  Ve Ayasofya’yı açtık  Vefa ve nankörlük  Ahlakı olmayanın dini olur mu?  Necip Fazıl’dan nasihatler  Ayasofya ve cuma namazları  Dünyayı akıllı hale getiren insan!  Makam ve Mevkilere sığınmak  Unutursan hatırlatırlar   Elini taşın altına sokmak  Dürüstlük kimden başlamalı?  Ahlaksızlıklar ahlak yerine geçince  Bir nefese bin şükür  Hayatı anlamak  Beterin beteri var  Allah ıslah etsin hastaları  Ya Rabbi Şükür  Dünyanın tek gündemi Koronavirüs  COVİD -19 / CORONAVİRÜS  Ey Ahali Diye Bağırası Geliyor İnsanın  OSMANLI TOKATI ve TÜRKLER  MANEVİYAT TRENDİMİZ VE ÜÇ AYLAR  YOĞUNLUKTAN BİRŞEY GÖREMİYORUZ  30 AK PARTİLİYLE HASBİHAL  HOYRATÇA KENDİMİZİ TÜKETİYORUZ  DOLMUŞA BİNMEK  İNANÇSIZLIK TAKINTISI  26 İLME YÖNELME  26.Bizde Arap Kaymakam, Libya’da Türk Başbakan; Sadullah Koloğlu  24. YENİ YILIMIZ KUTLU OLSUN MU?   ALLAH İÇİN YAPTIKLARIMIZA BİR BAKALIM  ÜMİTLER BİTTİ Mİ YANİ?  ERİTTİĞİMİZ DEĞERLERİMİZ  20. İKNA ET, YÖNET, KULLAN  SAÇMALIKLARLA MUTLU OLMAK  MİLLİ AĞAÇLANDIRMA GÜNÜ   DÜNYAYA GÜNDEM OLAN MİLLETİMİZ  Makineleşen insan, robotik toplum  BİNLERCE MAZERETİ KENARA KOYUP, YA ALLAH DEMEK  ATEŞ BÖLGESİNDEYİZ  DİN GÖREVLİLERİ VE CAMİLER HAFTASI   OKULLARIMIZDA İMAM HATİP FARKI  SUDAN PARA ALINIR MI?  MERKEZ CAMİSİNDE İLGİNÇ BİR HATIRA   UNUTKANLIK VE 17 AĞUSTOS  TOPLUMUN DİNAMİKLERİ  İNİSİYATİF ALABİLEN BÜROKRAT  LİYAKAT VE KALİTE  ÖNCE KENDİNDİMİZE BAKSAK  NASIL ANLATSAM, KIVRANIYORUM  TEKNOLOJİ VE DİRİLİŞ İMAM HATİP LİSESİ  BİSMİLLAH İLE

Toplumda insanın değer görmesi, takdir edilmesi, iyi insan olma çabasının başında kendini ifade etmesi gelir. Nezaketi, olgunluğu, nazikliği, empati yaparak söz ve davranışlarına dikkat eden bir insan toplumda genellikle değer görür.

Bu nedenle eskilerimiz konuşmalarına çok dikkat eder, kırsal alanda yaşayanlar bile edebiyattan, teorik olmasa da uygulamada edebi sanatlardan anlarlardı. Eskiden bir askerin yazdığı bir mektubu okuduğunuzda bile bir incelik ve zarafeti daima görebilirsiniz bu mektuplarda.

Konuşma adabıyla ilgili Peygamber SAV.’ın da çok önemli uyarıları vardır. Bu uyarılardan bazılarını bu yazımızda zikredeceğiz. Bu uyarıları dikkate alabilmek, kendi derecemizin yücelmesine en güzel katkıyı sağlayacağına inanıyorum.

Bir hadislerinde Efendimiz; "Kul, önemsemeden ve farkına varmadan, Allah’ın hoşnut olduğu bir söz söyler, bu sebeple Allah onun derecesini yükseltir. Yine kul, dikkat etmeden, Allah’ın öfkesini gerektiren bir söz söyler de Allah onu, o kelime nedeniyle cehenneme yuvarlar." (Ebû Hureyre ra. Buhârî.) buyurarak, sözün nereye gideceğini hesap ederek konuşmamızı önermektedir.

Konuşma esnasında samimiyetten uzak, insanların gönlünü çelmek, onları etkilemek için samimiyetsiz konuşmalar için ise; "İnsanların kalbini çelmek için konuşma sanatını öğrenen kimsenin, Allah ne farzını ve ne de nafilesini kabul eder." Buyurur. (Ebû Hureyre ra. Ebû Dâvut)

Ağızımızı güzel sözlere alıştırmamız da çok önemlidir. İnsan nasıl yaşarsa öyle ölüyor. Bu nedenle ağızı küfür, edep ve ahlak dışı sözlerle açılan kişiler için ise Peygamber SAV. şu uyarıda bulunuyor: "Meryem oğlu İsa, yolda bir domuza rastladı: "Haydi selâmet içinde geç!" dedi. Kendisine, "Sen bunu domuza mı söylüyorsun?!" diye itiraz edilince:

"Ben dilimi, kötü söze alıştırmaktan korkuyorum," diye cevap verdi." Yahya Radıyallahu Anh. Mâlik.

Başkasının davranış ve sözlerini eleştirmek, onunla alay etmek de ahlaken çok kötü karşılanmıştır. Bu konuda Rasulullah SAV. buyurdu: “Her kim, Müslüman kardeşini bir günah yüzünden ayıplarsa, onu kendisi de işleyinceye kadar ölmez."  Muaz ra. Tirmizî. Burada aslanda başkasının gidişatına karışmaz denmiyor. Onu kınamaz ama ona yardımcı olur, bu kötü davranışı ona bıraktırmaya çalışır denektir.

Rasulullah SAV. buyurdu: “Mümin, kusur bulucu, lânet edici, azgın ve hayasız olamaz."  İbn Mesûd ra. Tirmizî.

Aslında kötü insanların lanetlenmesi yerine, onları kazanma mücadelesini öneren bu hadis de anlamlıdır. Allah Resûlü SAV. dediler ki: "Müşriklere beddua et ve onları lânetle!" Cevaben şöyle buyurdu:

"Ben, rahmet olarak gönderildim, lânetleyici olarak değil." Ebû Hureyre ra. Müslim.

Dinimizde tartışma ve münakaşa da hoş görülmemiştir. Rasülullah SAV. buyurdu: “Kim haksızken tartışmayı bırakırsa, cennetin kıyısında onun için bir köşk yapılır. Haklı olduğu hâlde bırakırsa, cennetin ortasında onun için bir köşk yapılır. Kimin de ahlâkı güzel olursa, ona cennetin en üstünde köşk yapılır."  Ebû Ümâme ra. Tirmizî.

Rasülullah SAV. buyurdu: “Bir adam bir adama günahkâr, ya da kâfir derse, o özellik de onda bulunmazsa, bu söz kendisine döner."  Ebû Zer radıyallahu anh. Buhârî.

Rasülullah SAV. buyurdu: “Doğruluk iyiliğe götürür, iyilik cennete iletir. Kişi doğrulukta devam eder durur, sonunda, Allah katında "doğrucu" olarak yazılır.

Yalan, azıp sapmaya iletir, azıp sapma ise, ateşe götürür. Kişi yalan söylemekte devam eder, sonunda, Allah katında "yalancı" olarak yazılır."  İbn Mesûd ra. Buhârî.