Süleyman Çelebi  /  Çeşni  Yazarın Diğer Yazıları  Emanet ne demektir?  ÇEŞNİ  Bitmeyen bir savaştayız  Değerli dostlar,  Eleştirine kendine yap  Düşünebilmek ne büyük nimet  Namazın geldiği durum   Akıl, kalp ve cinsiyet sıralamasının bir anlamı olmalı   Türküm demekle olmaz  Camilerin ve din görevlilerinin de haftası olur mu?  Derdimi nasıl anlatmam lazım?  CHP’nin gen haritası  Kraliçenin ölümü ve düşündüklerim  Beyni yakan sorular   Af etme ve af dileme;  Besmelesiz geçen ömürler  Örnek Müslümanlık  İnsan olmak...  İnsan ne işe yarar?   Kur’an-ı Kerim’de azgınlık tanımları  Kurban Keserek Kurban Olabilmek  Kazanma ve harcama ayarlarımızı yenilemek  Hayrı hatırlayıp, kötülükten sakınma  Bir Türlü Tanıyamadığımız Kitabımız  Çoğaltılacaklarımız ve Azaltacaklarımız Var  Müslüman mıyız?  Müslüman mıyız?  Sırtındaki Yükleri At, Mutlu Ol Kardeşim!..  İlimizin gururu Şehit Talha Bahadır  Kalbi öldüren 10 şey...  Aldatan ve hile yapan neyi kazanır?  Ramazan ve Oruç  İnfak inancımız ve kültürümüz  RAMAZANA HAZIRLIK  Bir Ömer Fitoz geçti buradan  Trenle dünya yolculuğuna çıkmak  Aşağılık kompleksine yeniliyoruz  Beton atma, insan dik!  Örnek Müslüman ve günümüz  Kamu malını koruma emanete riayat  Hasat zamanı öderiz  RIZIK KORKUSU  KARMAŞIK DÜNYA GÜNDEMLERİNDE YERİMİZ.  KARMAŞIK DÜNYA GÜNDEMLERİNDE YERİMİZ.  ERİYEN TOPLUMUMUZUN FİŞİNİ TAKMAK ZORUNDAYIZ  DÜNYA BİR YIL DAHA YAŞLANDI:  Beyhude Enerji İsrafı  Dede Dünden Biraz Anlatsana (3)  Dede Dünden Biraz Anlatsana (2)  Dede Dünden Biraz Anlatsana (1)  Güzelliğini Beğenmeyene Güzelleşme Seansları  Lades, 1 Nisan ve Vahşi Avrupa   Gezi Anıları  Diyelim Ki Öldük  Dilin Afetleri  Camiler ve Din Görevlileri Haftası  Devlet Her Şeyimi Karşılasın  İnsan Bu; Su Misali  Namaz Kılanı Nasıl Tanırız?  Bitmeyen Sığınmacılar Tartışması  Gençlerimize Vermediklerimiz  Afganistan’ın Ağıtları Bitmiyor  Her Şeye Karşı Vefa Borcu  Yabancı Düşmanlığı, Muhtaçlara İmdat Olmak  Bunca Hain Nerden Çıkıyor?  Dünyanın Kenesi Olanlar  Bayram ve Sıla-i Rahim  Hatıralar Ne Kadar Önemli?  Sebiller ve Su Kuyusu  Çevremize Duyarlılık  Müslümanlık ve Dürüstlük  Akıl ve Akl-ı Selim Farkı  Seyahat ve Medenilik  Sahi Zekamızı İsraf Etmesek  Zamanın Önemi  İsrail Akıttığın Kanda Boğulasın  Ramazan’ın Can Damarı  İnfak Ayı Ramazan  İnanç ve İmanın Önemi  Ramazan Ayı  Yandık Ya Allah  Zayıflayan Değerlerimizden Cömertlik  Her Şeye Karşı Vefa Borcu  İkna Edilmiş Irgatlar  MİLLET DARBEYLE SAVAŞI ÖĞRENDİ  Doyumsuzlaşan insanlık  Suriye anıları  Mahrumiyetini çektiğimiz dostluk  Hayat bir aksi sedadır  Emekli oldun, artık öl...  24 saatte kaç şükür gerek?  Teknoloji tüm mahremiyetleri deşifre etti  2021’den beklentilerimiz  İman ve ikna  Allah’ın rızası  Yok olmamak için direniyoruz  İnsansız dünya ve Kapitalizm  Huzur vadeden ideolojileri çökerttik  Öğretmenler sistemi kilitledi  Akıl tutulması mı, akıl kilitlenmesi mi?  Camilerden mahrumiyeti hissetmek  Allah’ı dost edinmek  Merhamet teşkilatı ve hayri STK’lar  İmam Hatipler niçin var?  Acaba dinimiz mi bizi mağdur ediyor?  Katledilen Camilerimiz  Covid-19’un bize verdiği ağır cezalar  Sorumluluklarımız ve oturulan koltuklar  Ben öğretmen olsaydım  Kritik sorular!  Balkan gezisinden değerlendirmeler  Balkan gezisinden değerlendirmeler  Bir güzel yorulan kuşak  Yoklukla ve varlıkla sınavımız  Dumura uğrayan değerlerimiz ve Kurban  Doğada, doğal yaşamak  Ve Ayasofya’yı açtık  Vefa ve nankörlük  Ahlakı olmayanın dini olur mu?  Necip Fazıl’dan nasihatler  Ayasofya ve cuma namazları  Dünyayı akıllı hale getiren insan!  Makam ve Mevkilere sığınmak  Unutursan hatırlatırlar   Elini taşın altına sokmak  Dürüstlük kimden başlamalı?  Ahlaksızlıklar ahlak yerine geçince  Bir nefese bin şükür  Hayatı anlamak  Beterin beteri var  Allah ıslah etsin hastaları  Ya Rabbi Şükür  Dünyanın tek gündemi Koronavirüs  COVİD -19 / CORONAVİRÜS  Ey Ahali Diye Bağırası Geliyor İnsanın  OSMANLI TOKATI ve TÜRKLER  MANEVİYAT TRENDİMİZ VE ÜÇ AYLAR  YOĞUNLUKTAN BİRŞEY GÖREMİYORUZ  30 AK PARTİLİYLE HASBİHAL  HOYRATÇA KENDİMİZİ TÜKETİYORUZ  DOLMUŞA BİNMEK  İNANÇSIZLIK TAKINTISI  26 İLME YÖNELME  26.Bizde Arap Kaymakam, Libya’da Türk Başbakan; Sadullah Koloğlu  24. YENİ YILIMIZ KUTLU OLSUN MU?   ALLAH İÇİN YAPTIKLARIMIZA BİR BAKALIM  ÜMİTLER BİTTİ Mİ YANİ?  ERİTTİĞİMİZ DEĞERLERİMİZ  20. İKNA ET, YÖNET, KULLAN  SAÇMALIKLARLA MUTLU OLMAK  MİLLİ AĞAÇLANDIRMA GÜNÜ   DÜNYAYA GÜNDEM OLAN MİLLETİMİZ  Makineleşen insan, robotik toplum  BİNLERCE MAZERETİ KENARA KOYUP, YA ALLAH DEMEK  ATEŞ BÖLGESİNDEYİZ  DİN GÖREVLİLERİ VE CAMİLER HAFTASI   OKULLARIMIZDA İMAM HATİP FARKI  SUDAN PARA ALINIR MI?  MERKEZ CAMİSİNDE İLGİNÇ BİR HATIRA   UNUTKANLIK VE 17 AĞUSTOS  TOPLUMUN DİNAMİKLERİ  İNİSİYATİF ALABİLEN BÜROKRAT  LİYAKAT VE KALİTE  ÖNCE KENDİNDİMİZE BAKSAK  NASIL ANLATSAM, KIVRANIYORUM  TEKNOLOJİ VE DİRİLİŞ İMAM HATİP LİSESİ  BİSMİLLAH İLE

Akıl nedir? Akıl, birbiriyle bağlantı kurarak kıyaslayan, inceleyen düşünce ve anlama, yani kelimelerin ve kavramların manalarını bilerek kavrama yeteneğidir.

Akl-ı selim ise; Kararlarında yanılmadan doğruyu yanlıştan, iyiyi kötüden ayırma yeteneği, sağ duyu demektir. Akıl, insanın sorumlu tutulmasının en önemli şartıdır. Aklı olmayan dinde ve hukuk karşısında davranışlarından sorumlu değildir. Akıl olmadan ne paranın ne makamın ne de dünyevi zevklerin bir anlamı olur. Akıl en büyük nimet ve sermayedir.

Rivayet edilir ki, Cebrail as. Âdem as.'ın yanına gelip: 'Ben, sana, üç şey getirdim. Birisini seç al!' der.  Âdem as. 'Ey Cebrail! Nedir onlar?' diye sorar.

Cebrail as. 'Akıl, Haya, Din!”' der.  Âdem as. 'Aklı alıyorum' dedi.

Cebrail as. ‘haya ile dine’: Adem, 'Aklı size tercih etti. Siz, gidiniz!' dedi.

Onlar: 'Biz, aklın olmadığı yerde yaşayamayız, onunla kalmak zorundayız’ derler.

Gerçekten akıl tarifi mümkün olmayan bir nimettir. Bütün kötülükler aklı olup, aklı Selime sahip olmayan ortamlarda olmaktadır. Her suçu işleyenin aklı olmakla birlikte, aklı selim düşünemediğinden, sonunu kestiremeden suçlar işlenir, sonra da bin bir türlü nedamet duyulur. Ama kırılan testi eski haline dönmez. Bu nedenle aklı uyuşturan içki ve tüm uyuşturucuların kullanımını yasaklar.  Çünkü aklı selimi yok ettiğimiz yerde verilen kararlardan bir hayır beklenemez.

Kur’an-ı Kerim‘de Lut Peygamberin kavmi işaret edilerek, “Ant olsun ki biz, aklını kullanacak bir kavim için (Lut kavminden) oradan apaçık bir ibret nişanesi bırakmışızdır.“   (Ankebut: 35) buyurulur. Ama bugün eşcinsellik aleni olarak örgütlenip yaygınlaştırılmak istenmektedir. Lut Peygamberin kavminin başına gelenlere inanmayan, bu olayın ve davranışın vahametini düşünmeyen bu kitlenin aklından bahsedilebilir mi? Bu tam anlamıyla bir hastalık ve aklı selimden mahrumiyettir.

Allah hikmeti, aklı selimi dileyenlere, doğruyu ve faydalıyı bulmak için samimi çaba gösterenlere verir. Kur’an-ı Kerim‘de; “Allah Kime hikmet verilirse, ona pek çok hayır verilmiş demektir. Ancak akıl sahipleri düşünüp ibret alırlar.” (2 / 269)

Bir Çin sözünde, „Akıllı bir adam yalnız kendi tecrübelerinden, çok akıllı bir adam başkalarının da tecrübelerinden yararlanır. “Der. Kendi aklını beğenip, kargadan başka kuş tanımayan insanlar daima nakıstır. Aslında her duyduğumuza, her okuduğumuza, her izlediğimize direkt inanmak yerine, akıl süzgecimizden geçirip, hayat tecrübelerimizle de örtüştürmemiz gerekir. Aklı selime aykırı şeylerin peşinde koşmak, çoğu defa hataların peşinde koşmakla sonuçlanır. Bu konuda, „Akıl insanın külahında bir çividir. Yumruk yemeden içeri girmez.” derler. İlla kendi başına bazı felaketler geldikten sonra ikna olur insan.

Yine bir Çin sözünde “İnsanlara balık vermeyi değil, balık tutmayı öğretin” denir, yani bizler çevremizdeki insanlara sürekli yönlendirme yaparak onları idare etme yerine, akıllı, doğru, yararlı, insani olanların kriterlerini öğretirsek, onlar her zaman bize muhtaç olmazlar. Kendileri doğru kararlar verebilirler. Bu nedenle “İnsanlara yapılacak en büyük iyilik, onlara akıllarını kullanmayı öğretmektir” denmiştir. Akıl bir miras işi değildir. Çalışarak, okuyarak, tecrübeler inceleneler gelişir. İnsanlara babasından para, mal, mülk kalır; fakat akıl kalmaz.

Bu hikâye bize akıl ve aklı selim farkını güzel izah ettiğini düşünüyorum, bununla makalemizi bitirelim.

Üç soru, bir cevap

Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî'ye inançsız insanlardan bir grup gelip soru sormak isterler. Mevlânâ bunları hocası Şems-i Tebrizi’ye gönderir. Şems-i Tebrizi hazretleri mescitte, talebelere bir kerpiçle teyemmüm nasıl yapılacağını anlatıyorken, bu kişiler soru sormak istediklerini belirtirler.

Şems-i Tebrizi, buyurun Sorun! dedi.

İçlerinden biri grup adına sormaya başladı:

-Allah var dersiniz, ama görünmez, göster de inanalım.

Şems-i Tebrizi hazretleri; -Öbür soruları da sor, hepsine bir cevap vereyim, dedi.

Adam; -Şeytanın ateşten yaratıldığını söylersiniz, sonra da ateşle ona azap edilecek dersiniz, ateş ateşe nasıl azap eder? dedi.

Son sorumda, -Ahirette herkes hakkını alacak, yaptıklarının cezasını çekecek diyorsunuz. Bırakın insanları canları ne istiyorsa yapsınlar, karışmayın! dedi.

Bunun üzerine Şems-i Tebrizi, teyemmüm için elinde olan kuru kerpici adamın başına vurdu. Soru sormaya gelen adam, derhâl zamanın kadısına gidip, davacı oldu.

Ve -Ben, soru sordum, o başıma kerpiç vurdu. dedi.

Şems-i Tebrizi; -Yanlış efendim, ben ona sâdece cevap verdim. Buyurdu.

Kadı bu işin açıklamasını istedi. Şems-i Tebrizi şöyle anlattı:

-Efendim, bana Allah-u Teâlâ’yı göster de inanayım, dedi. Şimdi bu felsefeci, başının ağrısını göstersin de görelim.

O kimse şaşırarak; -Ağrıyor ama gösteremem, dedi.

Şems-i Tebrizi; - İşte Allah-u Teâlâ da vardır, fakat görünmez. Yine bana, 'şeytana ateşle nasıl azaba edileceğini' sordu.

Ben buna toprakla vurdum. Toprak onun başını acıttığını söylüyor. Hâlbuki kendi bedeni de topraktan yaratıldı, neden acıyor?

Yine bana; ‘Bırakın herkesin canı ne isterse onu yapsın. Bundan dolayı ahirette bir hak olmaz.' dedi.

Benim canım onun başına kerpici vurmak istedi ve vurdum. Niçin hakkını arıyor? Aramasa ya! Bu dünyada küçük bir mesele için hak aranırsa, o sonsuz olan ahiret hayatında niçin hak aranmasın?' buyurdu.       

Kalın sağlıcakla.